Crowdfunding: wat moet je weten?

José Mast

20/11/2018

Crowdfunding is een populaire manier om een project te financieren samen met anderen. Als particulier kun je zo rechtstreeks geld uitlenen aan een onderneming, zonder tussenkomst van de bank.

Dat bespaart kosten, maar je mist hierdoor ook het oordeel van de bank over de kredietwaardigheid van de ondernemer en de slagingskans van zijn plannen.

Soms krijg je ook bepaalde voordelen, zoals gratis producten of korting. Daarnaast kun je kiezen voor projecten die je aanspreken.

Nadelen zijn er ook. Zo is het risico op niet terugbetalen levensgroot aanwezig, vooral bij startende bedrijven. Verder betaal je kosten aan het platform, bijvoorbeeld 1 procent, wat het rendement naar beneden haalt. Ten slotte ben je je geld voor langere tijd kwijt, bijvoorbeeld twee tot vijf jaar. Voortijdig je lening of aandeel verkopen kan meestal niet.

Verschillende soorten crowdfunding

Crowdfunding heeft vaak als doel om startkapitaal te vergaren voor een nieuw bedrijf of groeikapitaal voor een bestaand bedrijf. Het is ook een beproefde methode om geld op te halen voor goede doelen of andere ideële projecten. Hierbij is het gebruikelijk dat geldschieters het geld schenken.

Sponsoring komt ook voor. Hierbij krijg je ook geen financiële vergoeding, maar alleen promotie voor je eigen bedrijf of een andere tegenprestatie in natura.

Crowdfunding met een financiële vergoeding kun je onderverdelen in leningen en aandelen.

• Bij een lening spreek je vooraf een looptijd en een rentepercentage af. Het is de bedoeling dat de lening uiteindelijk volledig en met rente wordt afgelost.

• Bij een aandeel ontvang je als belegger dividend en maak je winst wanneer je het aandeel op termijn tegen een hogere waarde kunt verkopen.

Risico en zekerheid

Investeren in een project heeft als risico dat het bedrijf de lening niet kan terugbetalen. Crowdfundingplatformen drukken dit risico uit in een cijfer of letter, waarmee je de projecten binnen hetzelfde platform onderling kunt vergelijken. Hoe hoger het risico, des te hoger ook het bruto rendement.

Als een bedrijf in de problemen komt, kun je je geld definitief kwijtraken. Maar het kan ook anders. Net als banken vragen crowdfundingplatformen steeds vaker om zekerheden, zoals vastgoed, verpanding van bedrijfsmiddelen, borgtocht en persoonlijke aansprakelijkheid. Daarmee kan zo nodig toch het geld worden ‘uitgewonnen’ om geldschieters terug te betalen, bijvoorbeeld door machines, auto’s of voorraad te verkopen.

Een speciale stichting zekerheden kan in het geval van een faillissement optreden namens alle investeerders. Een crowdfundingplatform met een dergelijke stichting heeft een streepje voor, omdat je als investeerder dan niet individueel bij de curator hoeft aan te kloppen.

Het is daarbij wel heel belangrijk dat de zekerheden op de juiste manier zijn vastgelegd. Soms blijkt pas bij een faillissement dat een eerder gemelde zekerheid geen waarde heeft, omdat die niet aan de juridische voorwaarden voldoet.

Bruto en netto rendement

De rendementen op crowdfundingprojecten zijn soms behoorlijk hoog, bijvoorbeeld 8 procent. Bedenk wel dat dit het brutorendement is. De kosten voor het platform gaan hier nog af.

Wat je er ook af zou moeten trekken, is het geld dat je niet terugkrijgt. Stel je investeert in 10 projecten 100 euro en van één van deze projecten komt het geld nooit terug, dan moet je dit verlies van 100 euro op je rendement in mindering brengen.

Nette crowdfundingplatformen publiceren cijfers over wanbetalingen op hun website, zodat investeerders een betere inschatting kunnen maken van hun risico. De termijn die platformen hanteren voor het afboeken van wanbetalingen verschilt.

Sommige doen dit na 90 dagen betalingsachterstand, zoals de AFM wil. Andere pas na 365 dagen. Dat maakt de cijfers slecht vergelijkbaar.


Aandachtspunten bij het kiezen van een platform

  • Waarop is de aanduiding van het risico gebaseerd?
  • Hoeveel geld hebben investeerders aan het platform toevertrouwd?
  • Publiceert het platform afgeboekte bedragen (wanbetalers)?
  • Welke zekerheden gelden voor het project?
  • Is er een aparte stichting zekerheden?
  • Blijft de leenovereenkomst bestaan bij faillissement van het platform?

Aandachtspunten bij het kiezen van een project

  • Investeren in starters is risicovoller dan in bestaande bedrijven
  • Is de kans op een hoger rendement je ook een hoog risico waard?
  • Lees alle beschikbare informatie over het project. Heb je er vertrouwen in?
  • Heb je verstand van of affiniteit met het product of de dienst?


(door José Mast, Beleggingsrekeningen, 20 november 2018)