Een vermogen opbouwen voor later is altijd een goed idee. Wel een beetje jammer dat je vanaf een bepaalde hoeveelheid spaargeld en beleggingen belasting moet betalen over het rendement. Er zijn ook manieren om belastingvrij te beleggen of te sparen. Hoe zit dat precies?

Eerst even de huidige belastingregels. In Nederland is het belastingstelsel verdeeld in drie boxen.

In box 1 betaal je belasting over wat je verdient met werken (inclusief uitkeringen en pensioenen) en over je eigen huis. Box 2 is voor aanmerkelijk belang, iets waarmee de meeste mensen niet zoveel te maken hebben.

En box 3 is voor vermogen. Alles wat je spaart of belegt valt daaronder. Eventuele schulden mag je ervan aftrekken, behalve hypotheekschuld. Die valt in box 1.

Belastingvrij vermogen

Iedereen mag nu ruim 30.000 euro belastingvrij op een bank- en/of beleggingsrekening hebben staan (*). Het precieze bedrag wordt jaarlijks iets verhoogd en ligt in 2019 op 30.360 euro. Fiscale partners mogen samen het dubbele belastingvrij hebben: 60.720 euro.

Wat als je meer hebt?

Als je meer vermogen hebt, gaat de fiscus ervan uit dat je daar een rendement op maakt, dat tussen de 1,935 en 5,6 procent ligt. Het maakt niet uit wat je werkelijke rendement is, alleen de hoogte van je vermogen en de rekenregels van de fiscus doen ertoe.

Over het door de fiscus bepaalde rendement betaal je 30 procent belasting. Bij een fictief rendement van 1,935 is dat 0,58 procent en bij een fictief rendement van 5,6 procent betaal je 1,68 procent.

Hoe kan ik dit voorkomen?

Betaal je die belasting liever niet? Dan zijn er een paar manieren om dit te voorkomen.

1. Beleg in een groenfonds

Een groenfonds is een beleggingsfonds dat voor minimaal 70 procent belegt in duurzame projecten, zoals windparken en zonnestroom. De overheid wijst deze projecten aan. Er zijn ook spaardeposito’s die erkend groenfonds zijn. In totaal zijn er maar een stuk of tien. Je kunt ze vinden op de website van de Belastingdienst.

Voor het geld dat je belegt in een erkend groenfonds geldt een extra vrijstelling van 58.540 euro per persoon en 117.080 voor fiscale partners. Bovendien krijg je een extra heffingskorting van 0,70 procent over het vermogen dat je hebt belegd in een groenfonds. Een rekenvoorbeeld maakt duidelijk wat dat oplevert.

Rekenvoorbeeld beleggen in groenfonds

Stel je hebt 30.360 euro op een gewone spaarrekening staan en je hebt daarnaast nog 50.000 euro die je onderbrengt bij een groenfonds. Je hoeft dan geen belasting te betalen over het rendement.

Bovendien krijg je een korting van 0,007 x 50.000 euro = 350 euro op je belastingaanslag. Als je die 50.000 euro in een gewoon beleggingsfonds zou steken, zou je er 0,58 procent belasting over moeten betalen, dat is 290 euro. Het voordeel is dus 350 + 290 = 640 euro.

Als je meer vermogen hebt, is het voordeel groter. Bij een belast vermogen tussen de 71.651 en 989.737 euro betaal je zonder groenfonds 1,34 procent belasting en bij een hoger vermogen kom je aan de 1,68 procent. Pas dan haal je het maximale voordeel uit een groenfonds van 2,38 procent, inclusief de extra heffingskorting.

Dividendbelasting speelt bij de groenfondsen geen rol.

Nadelen van groenfondsen

Groenfondsen kunnen vol zitten. Ze nemen dan geen geld meer aan omdat ze niet genoeg duurzame projecten kunnen vinden die aan de voorwaarden van de overheid voldoen. Vooral tegen het eind van het jaar zitten veel groenfondsen vol, omdat er dan veel beleggers zijn die vóór de peildatum van de Belastingdienst hun geld belastingvrij willen onderbrengen.

Groenfondsen hebben gemiddeld lagere rendementen dan gewone beleggingsfondsen. Als het je erom gaat zoveel mogelijk rendement uit je vermogen te halen, dan zijn er waarschijnlijk betere keuzes mogelijk. Maar als je liever de wereld een beetje beter maakt en niet de fiscus, dan zit je bij een groenfonds goed.

2. Zet je geld op een geblokkeerde rekening voor later

Weet je al zeker dat je met je vermogen later je pensioen wilt aanvullen, dan kun je soms ook fiscaal voordelig banksparen. Ook dan hoef je geen belasting te betalen over het rendement. Een voorwaarde is wel dat je een pensioentekort hebt.

Dat kun je uitrekenen op de website van de Belastingdienst. Voldoe je aan de voorwaarden? Dan heb je dubbel voordeel, want je kunt dan ook de inleg aftrekken van je belastbaar inkomen in box 1.

Later betaal je dat wel gedeeltelijk terug, want je moet belasting betalen over de pensioenuitkeringen. Maar meestal doe je dat tegen een lager belastingtarief.

Nadelen van pensioensparen

De fiscus stelt strenge voorwaarden aan het sparen op een geblokkeerde rekening. Zo kun je pas rond je aow-leeftijd bij je geld. Wil je het toch eerder hebben, dan betaal je een boete.

Ook moet je er op de einddatum een lijfrente van kopen, waarmee je gedurende minimaal 5 of 20 jaar uitkeringen gaat ontvangen.

3. Of los je hypotheek af

Als je vermogen gebruikt om je hypotheek (gedeeltelijk) af te lossen, valt het niet meer in box 3 en is het rendement dus niet meer belast. Bovendien neemt je hypotheekschuld hierdoor af en hoef je dus minder rente te betalen.

Je hypotheek volledig aflossen betekent wel dat je geen hypotheekrenteaftrek meer hebt en dat kan nadelig zijn. Ook kun je het geld niet meer zomaar voor iets anders gebruiken, zonder je huis te verkopen of een nieuwe hypotheek te nemen.

(door José Mast, Beleggingsrekeningen, 17 september 2019; met bijdragen van Ton Hermans)

Bekijk ook: Duurzaam beleggen (overzicht beleggingsproducten, waaronder groenfondsen)

* Volgens de huidige kabinetplannen gaat dit veranderen vanaf 2022.

Je rendement van sparen + beleggen is tot 400 euro onbelast. Komt je totale vermogen uit boven de vrijstellingsdrempel, dan wordt je belegde vermogen gesplitst van je spaargeld.

De Belastindienst rekent dan een voorgesteld rendement van 3,03% over je volledige belegde vermogen, waar je vervolgens 33% belasting over betaalt.