Er is veel vraag naar duurzame beleggingen. Maar wat duurzaam beleggen precies inhoudt, daarover verschillen de meningen. Vaak duikt de term ESG op, oftewel Environment, Social, Governance. Is ESG een keurmerk om je beleggingen op te selecteren? Of kan beleggen zonder ESG ook duurzaam zijn?

Beleggingen met een groen randje staan in de belangstelling. Veel beleggers willen niet alleen hun vermogen laten groeien, ze leveren ook graag een bijdrage aan het verbeteren van de wereld. Anderen willen in ieder geval geen rendement maken ten koste van het milieu of over de ruggen van uitgebuite arbeiders.

ESG-fondsen: geen garantie

Een verzamelnaam van beleggingsfondsen die bij de selectie van hun aandelen of obligaties rekening houden met het milieu, de maatschappij en goed bestuur is ‘ESG-fondsen’.

ESG-fondsen maken bijna 20 procent uit van het totaal aantal publiek aangeboden fondsen, schrijft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in het onderzoeksrapport ‘De retailmarkt voor duurzaam fondsbeleggen’. Uit hetzelfde rapport blijkt ook dat een ESG-fonds geen garantie inhoudt dat je geld uitsluitend naar duurzame ondernemingen gaat.

Hoe zit dat?

ESG is geen keurmerk. ESG-criteria zijn bedoeld voor ondernemingen om hun risico’s in te schatten op het gebied van milieu, maatschappij en bestuur. Een onderneming die op alle drie de punten een laag risico heeft, geldt als een duurzame belegging.

Er zijn verschillende bedrijven die duurzaamheidsdata van bedrijven verzamelen, zoals Sustainalytics, S&P Global en Refinitiv. Maar al die bedrijven wegen die data op een andere manier. Dat mag ook, want er zijn geen regels vastgesteld over het meten van de duurzaamheidsrisico’s.

Volgens de AFM is dat een probleem, omdat beleggers vaak hoge verwachtingen hebben van een term als ESG. Ze nemen vaak genoegen met een lager rendement en veronderstellen dat dat de ‘prijs’ is die ze betalen voor een duurzamere wereld. En dat is lang niet altijd het geval. Het streven naar rendement staat ook bij duurzame beleggingsfondsen op de eerste plaats.

Wat zijn de problemen?

Een fonds dat zich groen presenteert maar dat niet is, doet aan greenwashing. Dat is een vorm van misleiding die niet is toegestaan. In Duitsland zijn invallen gedaan bij vermogensbeheerder DSW Group, een dochter van Deutsche Bank, wegens verdenking van greenwashing. De beheerder zou een groot deel van het als verantwoord belegde vermogen niet hebben getoetst aan de ESG-criteria.

Maar ook al zijn fondsen en vermogensbeheerders eerlijk en transparant, dan nog bestaat het risico dat de duurzaamheidsdoelstellingen niet voldoen aan de verwachtingen van de belegger. De AFM deed in een verkenning van twaalf als duurzaam aangeprezen fondsen een paar opvallende waarnemingen, waar veel beleggers zich niet van bewust zijn.

► Een duurzaam beleggingsfonds is niet altijd ‘groen’. Duurzame fondsen hebben uiteenlopende doelen. Soms is het fonds alleen gericht op de E van Environment of de S van Social. Andere houden zich bezig met alle aspecten van ESG. Fondsen die maar één van de ESG-criteria in hun doelstelling hebben, presenteren zich soms als een thematisch fonds, bijvoorbeeld wind of water. Maar bij een algemeen fonds is het soms even zoeken naar de ESG-doelen die het nastreeft.

► Duurzame fondsen maken lang niet altijd duidelijk hoe streng ze selecteren. Welke fondsen mogen meedoen en waarom? En welke fondsen vallen af vanwege hun ESG-rating? Worden er complete sectoren uitgesloten of mogen alleen de beste bedrijven uit een bepaalde sector meedoen? Dat is vaak niet of moeilijk te achterhalen.

► Veel duurzame fondsen bestaan voor een groot deel uit aandelen van bedrijven en sectoren die wat betreft duurzaamheid in de middenmoot zitten, zoals grote techbedrijven, gezondheidszorg en financiële diensten. De minst duurzame bedrijven en sectoren zijn vaak wel uitgesloten, maar de meest duurzame bedrijven zijn lang niet altijd opgenomen.

En gewone beleggingsfondsen?

Een beleggingsfonds dat zich niet als duurzaam presenteert, kan toch voor een groot deel uit dezelfde aandelen bestaan als een ESG-fonds. Onder gewone beleggingsfondsen zijn ook fondsen die voor een groot deel in techbedrijven, gezondheidszorg en financiële diensten beleggen. De verschillen met een duurzaam beleggingsfonds zijn dan waarschijnlijk niet heel groot.

Hoe weet je of je verantwoord of duurzaam belegt?

Dat hangt om te beginnen af van je eigen definitie van ‘verantwoord’ of ‘duurzaam’. Wil je alleen bepaalde sectoren uitsluiten, zoals clusterbommen en tabak? Dan kun je bij heel veel aanbieders terecht. Deze uitsluitingen zijn vrij algemeen en worden vaak ook duidelijk beschreven.

Wil je alleen investeren in de best presterende bedrijven op het gebied van alle drie de ESG-criteria? Dan moet je dieper in het beleggingsbeleid duiken en bijvoorbeeld de Essentiële Beleggersinformatie en/of het prospectus doorlezen.

Wil je zeker weten dat je met je beleggingen meehelpt de wereld te verbeteren en vind je het rendement minder belangrijk? Kies dan voor impact investing. Je belegt dan in fondsen die uitsluitend beleggen in bedrijven die duurzaamheid in hun doelstelling hebben.

Voorbeelden zijn Fair Capital Partners (uitsluitend voor vermogensbeheer), Actiam en Triodos (beleggingsfondsen). Bij impact investing komt ook een andere afkorting om de hoek kijken: SDG oftewel Sustainable Development Goals.

Dit zijn zeventien duurzaamheidsdoelen voor diverse wereldwijde thema’s, zoals het bestrijden van armoede, gezondheid, schoon drinkwater en duurzame energie. Kies je voor impact investing, dan draagt je geld bij aan een van deze doelen.

Beleg je zelfstandig via een broker, dan kun je ook zelf bedrijven selecteren op basis van hun ESG-score. Je vindt deze scores via de handelsplatforms van de grote brokers. Bij DeGiro vinden we voor Unilever bijvoorbeeld de score B- en voor Shell een C+. Het gaat hier om relatieve gemiddelden op basis van alle ESG-ratings van het bedrijf.

De toekomst

Er staat nog veel te gebeuren als het gaat om de regels voor duurzaam beleggen. De Europese Commissie is bezig met regulering van de ESG-ratings, een proces dat nog wel even zal duren.

Maar vanaf augustus 2022 zijn beleggingsadviseurs al verplicht om de duurzaamheidsvoorkeuren van hun klanten in kaart te brengen. Dan moet het voor consumenten die begeleid beleggen dus makkelijker worden om beleggingen te kiezen die passen bij hun wensen.

(door José Mast, Beleggingsrekeningen.nl, 26 juli 2022; Foto: Shutterstock)

Lees ook:

» Hoe weet je of een belegging duurzaam is?

» Etiket 'duurzaam' erg aantrekkelijk voor veel beleggers