Beleggen brengt meer risico’s met zich mee dan sparen. Dat weten we allemaal. Toch sta je als belegger niet met lege handen als een beleggingsinstelling failliet gaat of fouten maakt.

Als de beleggingsinstelling een vergunning heeft, kun je een beroep doen op beleggerscompensatie. We leggen hier uit wat dat inhoudt.

Beleggerscompensatie biedt bescherming

Sinds de bankencrisis in 2008 kennen de meeste mensen wel het depositogarantiestelsel. Dit stelsel zorgt ervoor dat rekeninghouders bij een bank maximaal €100.000 terugkrijgen als de bank zou omvallen.

Een voorwaarde is dat de bank een vergunning heeft van De Nederlandsche Bank (DNB).

Het beleggerscompensatiestelsel lijkt een beetje op het depositogarantiestelsel. Ook dit stelsel beschermt klanten van financiële instellingen tegen een faillissement.

Een groot verschil is het bedrag. Voor beleggers is maximaal €20.000 gegarandeerd. Toch betekent dat niet dat je bij een faillissement van een beleggingsinstelling niet meer dan dit bedrag kunt terugkrijgen. Hoe zit dat?

Je beleggingen worden gescheiden bewaard

De eerste garantie die voor beleggers is ingebouwd, is de regel van de scheiding van vermogens. Beleggingsinstellingen met een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) zijn verplicht om beleggingen van klanten te scheiden van hun eigen vermogen. De AFM houdt hier ook toezicht op.

Vermogensscheiding zorgt ervoor dat schuldeisers de waarde van je beleggingen niet kunnen opeisen als de beleggingsinstelling haar rekeningen niet meer kan betalen.

Er zijn verschillende manieren om het vermogen te scheiden. Een beleggingsinstelling kan beleggingen onderbrengen in een apart bewaarbedrijf of een bewaarstichting, ook wel beleggersgiro genoemd. Daardoor vallen ze niet meer onder het vermogen van de beleggingsinstelling.

Als de beleggingsinstelling failliet gaat, kun je er als belegger altijd bij. De beleggerscompensatie is in dat geval niet nodig.

Het is dus altijd goed om erop te letten of een beleggingsinstelling deze gescheiden bewaring toepast. De bewaarinstelling zelf mag geen commerciële activiteiten ondernemen. Het risico dat een bewaarinstelling in de problemen komt is dus erg klein.

Bank en beleggingsinstelling in één

Een andere manier om het vermogen te scheiden is de beleggingen op naam van de belegger te zetten. Dat kan alleen als de beleggingsinstelling ook een bankvergunning heeft.

Volgens de regels van de Wet giraal effectenverkeer zorgt de bank ervoor dat de individuele belegger zelf de juridische eigenaar is van zijn beleggingen. Bij een faillissement van de bank kan hij zijn effecten overhevelen naar een andere bank en daar gewoon doorgaan met beleggen.

Wanneer compensatie?

De beleggerscompensatie komt pas aan de orde als de beleggingsinstelling failliet gaat én als bij de vermogensscheiding fouten zijn gemaakt. In dat geval kunnen schuldeisers van het failliete bedrijf je beleggingen opeisen.

Als dit gebeurt, kun je bij DNB aankloppen voor beleggerscompensatie. DNB controleert of je voldoet aan de voorwaarden. Alleen particulieren en kleine bedrijven kunnen er aanspraak op maken. Voor grote bedrijven geldt het stelsel niet.

Een andere voorwaarde is dat de bank of beleggingsinstelling een vergunning heeft van DNB en/of de AFM.

Geen compensatie voor waardedaling

Beleggen blijft een risicovolle bezigheid, ook als de bank of beleggingsinstelling alle vergunningen op orde heeft en de regels voor vermogensscheiding naleeft.

Aandelen kunnen in waarde stijgen of dalen. Ook goed gespreide beleggingsfondsen vormen geen garantie voor behoud van de waarde van je inleg. Hiervoor bestaat geen garantie. Als je geld steekt in beleggen, blijft het dus altijd nodig om je te verdiepen in het risico dat je hiermee loopt.

Hoe zit het met cash?

Op een beleggingsrekening kan ook cash geld staan, bijvoorbeeld als je dat net hebt overgemaakt om aandelen of participaties in een beleggingsfonds mee te kopen.

Dit geld valt onder het depositogarantiestelsel, dat in geval van faillissement maximaal €100.000 vergoedt per rekeninghouder. Een voorwaarde is dat de beleggersrekening is ondergebracht bij een bank met een bankvergunning van DNB.

(door José Mast, Beleggingsrekeningen, 28 mei 2019)

Lees ook:

» Hoe veilig zijn je geld en beleggingen bij DeGiro?